Tơ nhện là một trong những thứ kỳ diệu nhất trên Trái Đất. Hầu hết các vật liệu xây dựng có tính cứng cáp, hoặc đàn hồi, nhưng tơ nhện thì lại có cả hai. Tơ nhện được cho là kiên cố hơn cả thép (hoặc gần như vậy), khó xuyên thủng hơn sợi Kevlar và co giãn hơn ni lông.
Tơ nhện là vật liệu bền dai:
Tơ nhện được xem là một vật liệu bền dai do khả năng chịu được độ căng rất lâu trước khi bị đứt. Ngoài ra, chúng còn có thể dẫn nhiệt và chứa đặc tính kháng sinh.
Hầu hết nhện đều sản xuất tơ, từ những con nhện nhảy bé tí cho đến những con nhện đen khổng lồ ở Nam Âu.
Chúng có một cấu trúc đặc biệt, được gọi là cơ quan nhả tơ, nằm ở cuối bụng. Chắc hẳn bạn đã từng nhìn thấy mạng nhện bám ở góc tường hay thấy chúng nhảy xuống từ sợi tơ. Nhện sử dụng chân sau để kéo sợi tơ từ cơ quan nhả tơ ra từng chút một.
1. Tơ nhện được làm từ protein
Tơ nhện chính xác được làm từ là gì? Chúng chính là sợi protein, được tạo ra bởi một tuyến nằm trong bụng. Tuyến này lưu trữ protein ở dạng lipid – không được dùng cho việc chăng mạng nhện. Khi cần tơ, chất protein được chuyển qua ống để tắm axit và cho đến khi độ pH của tơ protein được hạ thấp (nhờ tắm axit), nó sẽ thay đổi cấu trúc. Động tác kéo sợi từ cơ quan nhả tơ sẽ tạo ra độ căng giúp chúng cứng lại thành một chất rắn khi hiện ra bên ngoài.
Về kết cấu, tơ bao gồm các lớp protein vô định hình và kết tinh. Protein kết tinh tạo ra sự cứng cáp, trong khi protein vô định hình lại cung cấp độ đàn hồi cho tơ (bởi nó không có sự liên kết giữa các phân tử). Protein là một chất polyme xảy ra một cách tự nhiên (trong trường hợp này là một chuỗi axit amin). Tơ nhện, keratin và collagen đều được hình thành từ protein.
Nhện thường tái chế các protein có trong tơ bằng việc ăn chúng. Các nhà khoa học đã gắn kí hiệu cho các protein sử dụng chất phóng xạ và kiểm tra các tơ mới để xác định xem loài nhện xử lý lại tơ hiệu quả như thế nào. Và rồi họ đã phát hiện rằng chúng có thể tiêu thụ và tái sử dụng tơ protein trong vòng 30 phút. Thật là một cỗ máy tái chế đáng kinh ngạc!
2. Rất khó để sản xuất ra một chất liệu có tính chất giống tơ nhện
Chất liệu linh hoạt này của nhện có thể ứng dụng vào nhiều lĩnh vực, nhưng việc thu hoạch tơ nhện lại không diễn ra trên quy mô lớn. Sản xuất ra chất liệu tổng hợp có tính chất như tơ nhện từ lâu đã là điều khó khăn đối với các nhà khoa học.
Nhện sử dụng tơ như thế nào ?
Các nhà khoa học đã nghiên cứu về loài nhện từ nhiều thế kỷ và đã nắm được khá nhiều về quy trình sản xuất ra tơ nhện và sử dụng như thế nào. Một số loài có thể sản xuất ra 6 hoặc 7 loại tơ bằng cách sử dụng các tuyến tơ khác nhau.
Khi dệt các dây tơ, chúng có thể kết hợp đa dạng các loại tơ để tạo ra một cái mạng nhện đặc biệt, được sử dụng cho nhiều mục đích khác nhau. Chúng đan mạng nhện bằng những sợi tơ dẻo nhưng đôi khi cũng cần những sợi tơ cứng
Nhện dùng tơ để bắt mồi
Cách sử dụng tơ quen thuộc nhất của nhện là dựng một tấm lưới để bắt con mồi. Một số loài nhện, như nhện Orb Weaver Spiders, giăng lưới cùng một số chất dính để bắt côn trùng. Nhện Purse web spiders có kiểu đặt bẫy rất sáng tạo. Chúng tạo mội cuộn tơ được giấu vào bên trong một chiếc ống, khi một con côn trùng tiến sát đến ống tơ, chúng sẽ cắt tơ và ngay lập tức con côn trùng bị cuộn vào trong. Hầu hết loài nhện giăng tơ đều có tầm nhìn kém, vì vậy chúng nhận biết được con mồi bằng cách cảm nhận độ rung khi di chuyển qua các sợi tơ. Một nghiên cứu gần đây cho thấy tơ nhện có thể rung chuyển ở nhiều tần số, cho phép chúng cảm nhận được từng cử động nhỏ đến tận 100 nanomet, tức là bằng 1 phần 1000 bề rộng sợi tóc của con người. Nhưng đó không phải là cách duy nhất nhện sử dụng để bắt mồi.
Có thể lấy ví dụ như nhện Bolas quay một loại dây câu cá bằng tơ – sợi dây dài với quả bóng dính ở phía cuối. Khi côn trùng đi qua, chúng sẽ quăng dây xuống và tóm lấy con mồi. Các con nhện đục lưới quay một cái màng nhỏ và giữ bằng chân. Khi côn trùng tiến lại gần, chúng sẽ ném lưới tơ và bắt con mồi.
Nhện sử dụng tơ để khống chế con mồi
Một số loài như nhện Cobweb sử dụng tơ để khống chế con mồi. Bạn đã từng bao giờ nhìn thấy một con nhện vồ lấy ruồi hay bướm đêm và nhanh chóng dùng tơ bọc con mồi lại như xác ướp chưa? Chỉ có loài nhện Cobweb với lông cứng đặc biệt ở chân giúp chúng có thể cuộn tơ dính chặt quanh con côn trùng khi đang vật lộn.
Tơ dùng để di chuyển
Bất cứ ai đã từng đọc Charlotte’s Web khi còn bé cũng sẽ cảm thấy thân quen với hành vi của loài nhện, được biết đến như ballooning.
Những con nhện trẻ (được gọi là spiderlings) phân tán ngay sau khi nở từ trong trứng. Ở một số loài, nhện trẻ sẽ bò lên bề mặt trống, nâng bụng lên và rồi phóng dây tơ vào trong gió. Khi không khí kéo theo dây tơ thì chúng sẽ bắt đầu di chuyển có thể lên đến vài dặm.
Tơ nhện làm chúng không bị rơi
Đã có ai chưa từng bị giật mình khi một con nhện đột nhiên rơi xuống với sợi dây tơ? Chúng thường để lại một đường tơ (được gọi là tuyến kéo) phía sau, có tác dụng như một nút thắt. nút thắt an toàn này giúp cho nhện khỏi bị ngã. Chúng cũng sử dụng tuyến kéo để nhảy xuống trong tầm kiểm soát. Nếu nhận thấy có sự bất ổn ở phía dưới, chúng sẽ nhanh chóng nhảy lên dây để đảm bảo an toàn.
Tơ giúp nhện tránh bị lạc
Nhện cũng sử dụng tuyến kéo để tìm được đường về nhà. Nếu một con nhện đi quá xa nơi ẩn náu hay hang ổ, nó có thể đi theo sợi tơ để tìm đường về.
Tơ là vật liệu xây dựng tổ
Nhiều loài nhện sử dụng tơ để xây dựng hoặc làm chắc lại chỗ ẩn náu hay sào huyệt của chúng.
Cả loài nhện tarantulas và nhện sói đều đào hang trong lòng đất và phủ căn nhà của chúng bằng tơ.
Một số con nhện giăng tơ xây lên các sào huyệt bên trong hoặc bên cạnh lưới của chúng. Ví dụ như nhện giăng ống dựng hang ổ hình chiếc nón ở bên cạnh lưới của chúng để có thể ẩn náu khỏi con mồi hay động vật ăn thịt.
Để giao phối
Trước khi giao phối, nhện đực phải chuẩn bị sẵn sàng tinh trùng bằng cách quay tơ và dựng lên một lưới tinh dịch nhỏ. Đầu tiên, chúng chuyển tinh dịch từ bộ phận sinh dục đến một chiếc lưới đặc biệt, sau đó đưa tinh dịch lên bằng chân kìm của mình. Với tinh dịch được cất trữ kĩ càng như vậy, chúng có thể tìm bất cứ con nhện cái nào phù hợp.
Để bảo vệ nhện con
Những con nhện cái làm ra sợi tơ bền dai đặc biệt cho các túi trứng của chúng. Để bảo vệ khỏi thời tiết và kẻ ăn thịt, chúng đặt trứng vào trong các túi chờ cho đến khi phát triển và nở ra nhện con.
Hầu hết nhện mẹ đều đảm bảo được sự an toàn cho các túi trứng khi đặt gần lưới của chúng. Nhện sói không có cơ hội được đem túi trứng đặt quanh chúng cho đến khi trứng phát triển thành nhện con.
Hi vọng bài viết Tơ nhện – sự thần kỳ của tự nhiên sẽ cung cấp cho bạn những thông tin thú vị.
Dịch vụ diet con trung quan 3 chúc bạn thành công!
Pest-Solutions