Các phương thức truyền thông tin của ong mật
Là loài côn trùng xã hội, ong mật phải giao tiếp với nhau để truyền đạt thông tin, thực hiện nhiệm vụ. Bằng cách sử dụng các chuyển động, tín hiệu mùi, và thậm chí trao đổi thực phẩm để chia sẻ thông tin.
Ong mật giao tiếp thông qua các chuyển động (Ngôn ngữ khiêu vũ)
Ong thợ thực hiện một loạt các chuyển động, thường được gọi là “điệu nhảy lắc lư”, để hướng dẫn cho những con ong thợ khác biết vị trí của các nguồn thực phẩm cách tổ ong hơn 150 mét.
Trước khi ong mật đi kiếm ăn, ong dò đường sẽ bay ra khỏi tổ để tìm phấn hoa và mật hoa. Nếu thành công trong việc tìm kiếm nguồn cung cấp thực phẩm tốt, các con ong dò đường trở về tổ và “nhảy múa” trên tổ ong, ra tín hiệu cho những con ong khác.
Đầu tiên ong mật đi thẳng về phía trước, mạnh mẽ lắc bụng và tạo ra âm thanh ù ù với nhịp đập của đôi cánh. Khoảng cách và tốc độ của chuyển động này sẽ truyền đạt khoảng cách của khu vực tìm kiếm thức ăn cho các con ong khác. Các giao tiếp hướng dẫn trở nên phức tạp hơn khi con ong dò đường nhảy múa sắp xếp cơ thể của mình theo hướng của thức ăn, tùy theo hướng mặt trời. Toàn bộ kiểu khiêu vũ là theo hình số tám, với việc con ong lặp đi lặp lại phần đường thẳng của chuyển động mỗi lần nó vòng vào trung tâm.
Ong mật sử dụng hai điệu nhảy lắc lư để hướng dẫn những con ong khác đến các nguồn thực phẩm gần tổ hơn. Điệu nhảy vòng tròn, một loạt các chuyển động tròn hẹp, cảnh báo các thành viên trong bầy với sự hiện diện của thức ăn trong vòng 50 mét của tổ ong. Điệu nhảy này chỉ truyền đạt hướng của nguồn cung thức ăn.
Điệu nhảy lưỡi liềm, một kiểu di chuyển hình lưỡi liềm, cảnh báo ong thợ với nguồn cung cấp thực phẩm trong vòng 50-150 mét từ tổ ong.
Các điệu nhảy của ong mật đã được quan sát và ghi nhận bởi Aristotle vào đầu năm 330 trước Công nguyên. Karl von Frisch, giáo sư động vật học ở Munich (Đức) đã giành được giải Nobel năm 1973 cho nghiên cứu đột phá về ngôn ngữ khiêu vũ này.
Cuốn sách của ông – “Ngôn ngữ múa và Định hướng của ong”, xuất bản năm 1967, trình bày năm mươi năm nghiên cứu về cách giao tiếp của ong mật.
Tín hiệu mùi (Pheromones)
Tín hiệu mùi cũng là một hình thức truyền thông tin trong cộng đồng ong mật. Pheromone được sản xuất bởi ong chúa có vai trò kiểm soát sự sinh sản trong bầy ong. Pheromone này làm cho các ong thợ cái không quan tâm đến việc giao phối, bên cạnh đó chất này cũng khuyến khích ong đực giao phối với ong chúa. Ong chúa tạo ra một mùi độc đáo này cũng để cho bầy đàn biết nó còn sống và khỏe mạnh. Khi một người nuôi ong mang một con ong chúa đến một tổ mới, người ta phải giữ nó trong một cái lồng riêng biệt trong tổ khoảng vài ngày để những con ong khác làm quen với có mùi của con ong chúa mới.
Pheromones còn đóng một vai trò trong việc bảo vệ tổ ong. Khi một con ong thợ đốt một mục tiêu, nó tạo ra một pheromone cảnh báo các con ong thợ khác về mối đe dọa xung quanh. Đó là lý do tại sao một kẻ đột nhập bất cẩn có thể phải chịu đựng nhiều lần đốt nếu một bầy ong mật bị quấy rầy.
Ngoài điệu nhảy lung lắc, ong mật sử dụng tín hiệu mùi từ nguồn thực phẩm để truyền thông tin cho đồng loại. Một số nhà nghiên cứu tin rằng những con ong dò đường mang mùi hoa mà chúng ghé thăm trên cơ thể, và thực hiện các điệu nhảy để truyền đạt cho bầy đàn biết loài hoa và khoảng cách.
Sử dụng một con ong mật rô bốt được lập trình để thực hiện điệu nhảy lung lắc, các nhà khoa học nhận thấy những con ong chỉ đường có thể bay đúng khoảng cách và hướng đi, nhưng không thể xác định được nguồn thức ăn cụ thể hiện diện ở đó. Khi mùi hoa đã được thêm vào ong mật ong, những con ong thợ khác có thể tìm thấy những bông hoa.
Sau khi thực hiện điệu nhảy lắc lư, ong dò đường có thể chia sẻ thức ăn với các con ong thợ để truyền đạt chất lượng của nguồn cung cấp thực phẩm có sẵn tại địa điểm đó.
Hi vọng bài viết Ong mật giao tiếp bằng cách nào ? sẽ cung cấp cho bạn những thông tin thú vị.
Công ty diệt côn trùng Việt Thành