Hiện tượng đình dục ở côn trùng (Diapause)

Hiện tượng đình dục ở côn trùng là gì ?

Hiện tượng đình dục là thời kỳ đình chỉ hoặc ngừng lại sự phát triển của cơ thể. Hiện tượng đình dục ở côn trùng phụ thuộc vào những yếu tố môi trường như nhiệt độ, nguồn thức ăn hay ánh sáng.

Cũng trong thời gian này, côn trùng không thực hiện bất cứ hành động nào như kiếm ăn, giao phối hay làm tổ. Hiện tượng đình dục có thể xảy ra trong bất kì giai đoạn nào của chu kỳ sống (trứng, ấu trùng, nhộng, trưởng thành), tùy thuộc vào loài côn trùng.

Côn trùng sống ở mọi lục địa trên trái đất, từ Nam Cực lạnh giá cho tới những sa mạc nóng gắt. Chúng sống trên đỉnh núi hoặc ngay cả trong đại dương, sự khắc nghiệt của thời tiết và môi trường sống không thể ngăn cản sự tồn tại của côn trùng.

Vậy làm thế nào côn trùng có thể sống sót qua các điều kiện môi trường khắc nghiệt như thế? Hầu hết côn trùng sẽ thực hiện thời kỳ đình dục, khi mọi thứ trở nên khó khăn, chúng sẽ nghỉ ngơi tại một chỗ.

Hiện tượng đình dục ở côn trùng (diapause)

Diapause là khoảng thời gian ngủ đông đã được định trước, nghĩa là nó được lập trình về di truyền, và liên quan đến những thay đổi sinh lý thích nghi. Các dấu hiệu môi trường không phải là nguyên nhân gây ra hiện tượng đình dục, nhưng côn trùng có thể kiểm soát thời gian bắt đầu và kết thúc của thời kỳ đình dục. Hoặc có thể hiểu ngược lại, thời kỳ phát triển chập chạm bắt đầu khi điều kiện môi trường khắc nghiệt và kết thúc khi điều kiện thuận lợi trở lại.

1. Những kiểu đình dục ở côn trùng

Hiện tượng đình dục ở côn trùng được chia thành 2 kiểu: bắt buộc hoặc tùy ý.

• Đình dục bắt buộc là giai đoạn vẫn phải thực hiện việc nghỉ ngơi, bất kể điều kiện môi trường có như thế nào đi nữa. Diapause xảy ra ở mọi thế hệ. Nghi thức bắt buộc thường liên quan đến côn trùng có nhiều thế hệ, nghĩa là mỗi năm côn trùng sẽ có thêm một thế hệ (thường vào mùa xuân, sau khi thời kỳ ngủ đông kết thúc).
• Đình dục tùy ý là giai đoạn đình thực hiện việc nghỉ ngơi khi điều kiện môi trường trở nên khắc nghiệt mà chúng không thể sống sót. Triệu chứng bẩm sinh này được tìm thấy ở hầu hết các côn trùng, và có liên quan đến côn trùng bivoltine (có hai thế hệ một năm) hoặc côn trùng multivoltine (hơn hai thế hệ mỗi năm).

Ngoài ra, một số côn trùng có thể sinh sản trong thời kỳ đình dục, đó là khả năng sinh sản chỉ có ở côn trùng trưởng thành.

Ví dụ tốt nhất về sinh sản trong thời kỳ đình dục là bướm vua di cư Bắc Mỹ. Chúng thực hiện nghi lễ này vào cuối hè hoặc đầu mùa thu để chuẩn bị cho cuộc hành trình dài đến Mexico.

2. Những yếu tố môi trường ảnh hưởng đến thời kỳ đình dục

Sự gián đoạn phát triển ở côn trùng được gây ra bởi điều kiện môi trường không phù hợp với côn trùng, và nó sẽ kết thúc khi các tín hiệu ổn định trở lại. Những tín hiệu này bao gồm chu kỳ sáng, nhiệt độ, chất lượng thực phẩm và sự có sẵn thức ăn, độ ẩm, độ pH và các yếu tố khác. Không có tín hiệu duy nhất xác định sự bắt đầu hoặc kết thúc của thời kỳ đình dục. Với ảnh hưởng của các yếu tố đó cùng với sự di truyền, do đó chúng có thể kiểm soát quá trình ngủ đông của mình.

• Chu kỳ sáng – là những thời điểm ánh sáng và bóng tối thay đổi nhau trong ngày. Vào những mùa ánh sáng ít hơn bóng tối (vào mùa đông, ngày ngắn hơn đêm) có thể gây ra quá trình đình dục ở côn trùng. Đây là yếu tố quan trọng nhất.
• Nhiệt độ – Cùng với chu kỳ sáng, những thay đổi về nhiệt độ có thể ảnh hưởng đến sự bắt đầu hoặc kết thúc của thời kỳ đình dục. Một số côn trùng đòi hỏi các tín hiệu nhiệt cụ thể để kết thúc giai đoạn diapause. Chẳng hạn, con sâu bướm gấu phải chịu đựng một khoảng thời gian ớn lạnh để kết thúc quá trình nghỉ ngơi và tiếp tục của vòng đời.
• Thức ăn – Khi mùa ăn kết thúc, chất lượng thức ăn giảm dần cũng có thể giúp kích hoạt giai đoạn đình dục ở một số loài côn trùng. Khi thực vật khoai tây và các vật chủ khác chuyển thành màu nâu và khô, ấu trụng bọ cánh cứng khoai tây Colorado sẽ đi vào trạng thái nghỉ ngơi.

Hi vọng bài viết Hiện tượng đình dục ở côn trùng sẽ mang lại cho bạn những thông tin thú vị.

Dịch vụ diet con trung chúc bạn thành công!

Pest-Solutions