Động vật giáp xác – Phân ngành giáp xác (Crustacea)

Hầu hết 44.000 loài động vật giáp xác sống trong môi trường nước mặn hoặc nước ngọt. Một số ít động vật giáp xác sống trên đất liền. Cho dù biển hoặc trên cạn, động vật giáp xác có chung một số đặc điểm của phân ngành giáp xác Crustacea. Cũng như với bất kỳ nhóm sinh vật lớn nào, ngoại lệ đối với các quy tắc này đôi khi sẽ áp dụng.

Thông thường, động vật giáp xác có phần miệng đặc biệt và hai cặp râu. Cơ thể có thể được chia thành 3 đoạn (đầu, ngực, và bụng), nhưng thường được giới hạn ở hai (phần đầu ngực và bụng). Trong cả hai trường hợp, sẽ được phân đoạn với các đốt rõ ràng, và có phần cuối ở bụng (telson).

Ở một số động vật giáp xác, phần bụng đầu (cephalothorax) được bảo vệ bởi một cái khiên giống như lá chắn. Động vật giáp xác có các phần phụ lưỡng tính, có nghĩa là chúng phân chia thành hai nhánh. Tất cả động vật giáp xác đều thở qua mang.

Chúng ta thường nghĩ động vật giáp xác là một thứ thực phẩm, chứ không hề nghĩ rằng chúng là những kẻ ăn tạp. Các động vật giáp xác nhỏ như tôm nhỏ và amphipods, đóng một vai trò quan trọng như một chuỗi thức ăn cho các sinh vật biển lớn hơn.

Hầu hết động vật giáp xác những kẻ ăn xác thối hoặc ký sinh trùng. Động vật giáp xác trên cạn thường sống trên mặt đất, ẩn dưới những tảng đá hoặc các mảnh vụn trong môi trường ẩm ướt, nơi chúng có thể ăn thực vật phân rã.

Bởi vì phân ngành Crustacea là một nhóm lớn và đa dạng, nên sự phát triển và lịch sử tự nhiên của chúng rất khác nhau. Giống như động vật chân khớp, động vật giáp xác phải lột xác và rụng lớp biểu bì cứng (exoskeletons) để phát triển. Vòng đời giáp xác bắt đầu với trứng, sau đó loài giáp xác chưa trưởng thành xuất hiện. Động vật giáp xác có thể trải qua sự phát triển anamorphic hoặc epimorphic, tùy thuộc vào loài.

Ở sự phát triển định hình (epimorphic), 1 đơn vị được nở ra từ trứng, về cơ bản đây là một phiên bản nhỏ của một cá thể trưởng thành, với tất cả các phần phụ và các phân đoạn giống nhau. Quá trình phát triển định hình không có giai đoạn ấu trùng.

Trong sự phát triển vô định hình (anamorphic), cá thể không có tất cả các phân đoạn và phần phụ của người lớn trưởng thành. Khi nó lột xác và phát triển, các phần phụ và các phân đoạn mới dần hình thành. Phát triển đầy đủ các bộ phận khi trưởng thành.

Nói chung, các động vật giáp xác tiến hóa vô định hình sẽ phát triển qua ba giai đoạn ấu trùng:

• Naupli – Ở giai đoạn naupli, ấu trùng về cơ bản là có phần đầu nổi với một mắt và ba cặp phụ mà nó dùng để bơi. Một số động vật giáp xác phát triển vô định hình thường bỏ qua giai đoạn ấu trùng này và nở ra từ trứng ở một mức độ phát triển cao hơn.
• Zoae – Ở giai đoạn zoae, ấu trùng có cả cephalon (đầu) và ngực. Đến cuối giai đoạn này, nó cũng sẽ thêm các phân đoạn bụng. Zoae bơi bằng cách sử dụng các phần phụ, ngực, và cũng có thể có một cặp mắt hợp chất.
• Megalopae – Ở giai đoạn megalopae, động vật giáp xác đã bổ sung các phân đoạn của cả ba vùng cơ thể (đầu, ngực và bụng), cũng như các phần phụ của nó, bao gồm ít nhất một cặp bơi. Nó trông giống như một phiên bản nhỏ của một cá thể trưởng thành nhưng chưa trưởng thành về giới tính.