10 Sự thật thú vị về loài Gián

Bạn liên tưởng đến hình ảnh nào khi nghe đến từ gián ? chắc hẳn đó là sinh vật gớm ghiếc, làm tổ ở những nơi tối tăm với hàng chục con sống trong ngôi nhà.

Thực tế, rất ít loài gián sống trong nhà của con người. Chúng ta biết có khoảng 4.000 loài gián trên hành tinh, hầu hết sống trong rừng, hang động, hang hốc hoặc bụi rậm. Nhưng chỉ có khoảng 30 loài thích sống cùng con người. Ở nước ta, loài phổ biến nhất là gián Mỹ (Periplaneta Americaana).

Hầu hết các loài gián thích đường và đồ ngọt, nhưng chúng sẽ ăn bất cứ thứ gì chúng thấy: keo, dầu mỡ, xà phòng, giấy dán tường, da, bìa sách, thậm chí cả tóc. Và gián có thể tồn tại trong một thời gian dài đáng kể mà không cần thức ăn.

Một số loài có thể hoạt động bình thường trong 6 tuần mà không cần ăn. Trong tự nhiên, gián cung cấp một dịch vụ quan trọng bằng cách tiêu thụ chất thải hữu cơ. Giống như ruồi nhà, khi gián xâm nhập vào chỗ ở của con người, chúng có thể trở thành phương tiện truyền bệnh khi chúng đi khắp nhà.

Ăn chất thải, rác và thức ăn bẩn thỉu, chúng để lại vi trùng và phân nhỏ sau khi thức dậy.

Nếu bạn có thể quay trở lại thời kỳ kỷ Jura và đi bộ giữa những con khủng long, bạn sẽ dễ dàng nhận ra những con gián đang len lỏi dưới những khúc gỗ và đá trong các khu rừng thời tiền sử.

Loài gián hiện đại lần đầu tiên xuất hiện khoảng 200 triệu năm trước. Gián nguyên thủy xuất hiện thậm chí sớm hơn, khoảng 350 triệu năm trước, trong kỷ Carbon. Hồ sơ hóa thạch cho thấy loài gián Paleozoi có một buồng trứng bên ngoài, một đặc điểm đã biến mất trong thời đại Mesozoi.

Gián là loài có tính hướng tiếp xúc (thigmotropic), nghĩa là chúng thích cảm giác có gì đó rắn chắc tiếp xúc với cơ thể, từ mọi phía. Do đó chúng tìm kiếm các vết nứt và kẽ hở, chen vào không gian nhỏ bé mang lại cho chúng sự thoải mái khi vừa vặn.

Gián Đức có thể chui vào một khe nứt mỏng như đồng xu, trong khi con gián Mỹ cần một nơi rộng hơn đó một chút. Gián cũng là sinh vật xã hội, thích sống trong các tổ đa thế hệ có thể từ vài con đến vài chục con.

Gián mẹ bảo vệ trứng của mình bằng cách bọc chúng trong một lớp bảo vệ dày, được gọi là ootheca. Gián Đức có thể chứa tới 40 quả trứng trong một ootheca, trong khi những con gián Mỹ trung bình chỉ chứa khoảng 14 quả trứng.

Một con gián cái có thể đẻ nhiều lứa trong suốt cuộc đời của mình. Ở một số loài, con mẹ sẽ mang theo ootheca cho đến khi trứng sẵn sàng nở. Ở các loài khác, con cái sẽ thả ootheca hoặc đặt nó vào đất.

Trong hàng triệu năm, gián đã tiến hành các mối quan hệ cộng sinh với các vi khuẩn đặc biệt gọi là Bacteroides. Những vi khuẩn này sống trong các tế bào đặc biệt gọi là mycetocytes và được truyền sang thế hệ gián mới bởi mẹ.

Để đổi lấy việc sống một cuộc sống thoải mái bên trong mô mỡ của gián, Bacteroides sản xuất tất cả các vitamin và axit amin mà gián cần để sống.

Một con gián mất đầu vẫn có thể vẫn tay hoặc chân của chúng trong 1-2 tuần, vậy tại sao? Đáng ngạc nhiên là đầu của gián là cơ quan không quan trọng với cách thức hoạt động của một con gián.

Gián có hệ tuần hoàn mở, miễn là vết thương đóng cục bình thường, chúng không dễ bị chảy máu. Hô hấp của chúng được thực hiện bởi các lỗ thở (spiracles) dọc bên cơ thể. Cuối cùng, con gián không đầu sẽ chết do mất nước.

Gián phát hiện các mối đe dọa tiếp cận bằng cách cảm nhận sự thay đổi của dòng không khí. Gián chỉ mất 8.2 mili giây để phản ứng sau khi cảm nhận được một luồng không khí ở phía sau nó.

Khi tất cả sáu chân đang chuyển động, một con gián có thể chạy nước rút với tốc độ 80 cm mỗi giây, tương đương khoảng 3km/h. Và bạn cũng rất khó bắt chúng trong lúc này.

Hầu hết các loài gián ở vùng ôn đới không thể so bì với các anh em của chúng ở vùng nhiệt đới. Gián Megaloblatta longipennis tự hào với sải cánh dài 7 inch.

Loài gián tê giác Úc, Macropanesthia rhinoceros, có kích thước khoảng 3 inch và có thể nặng 1 ounce trở lên. Gián hang khổng lồ, Blaberus giganteus, thậm chí còn lớn hơn, đạt 4 inch khi trưởng thành.

Makoto Mizunami và Hidehiro Watanabe, hai nhà khoa học tại Đại học Tohoku của Nhật Bản, nhận thấy gián có thể điều hòa giống như chó. Họ đã dùng mùi hương của vani và bạc hà ngay trước khi cho những con gián ăn một món đường. Cuối cùng, những con gián sẽ chảy nước dãi khi râu của chúng phát hiện một trong những mùi hương này trong không khí.