10 Sự thật thú vị về động vật chân khớp

Các nhà nghiên cứu tự nhiên chia động vật chân khớp hiện đại thành 4 nhóm lớn:

1. Động vật chân kìm (Chelicerates) – Bao gồm: nhện, ve, bọ cạp và cua móng ngựa
2. Động vật giáp xác (Crustacea) – Bao gồm: tôm hùm, cua, tôm và các động vật biển khác
3. Động vật sáu chân (Hexapods) – Bao gồm hàng triệu loài côn trùng
4. Động vật nhiều chân (Myriapods) – Bao gồm cuốn chiếu, rết và các sinh vật tương tự.

Ngoài ra, còn có một họ lớn của ngành động vật chân khớp đã tuyệt chủng đó là Trilobites (bọ ba thùy). Chúng là nhóm sinh vật biển từng thống trị trong kỷ nguyên Paleozoi, và đã để lại vô số hóa thạch sau này. Tất cả động vật chân khớp là động vật không xương sống, có nghĩa là chúng thiếu xương sống (đặc trưng của động vật có vú, cá, bò sát và lưỡng cư).

Động vật chân khớp có thể không lớn lắm, nhưng ở cấp độ loài, chúng đa dạng hơn động vật có xương sống. Có khoảng 5 triệu loài động vật chân khớp còn sống trên trái đất ngày nay, so với khoảng 50.000 loài động vật có xương sống. Hầu hết các loài động vật chân khớp này là côn trùng, nhóm đa dạng nhất.

Trên thực tế, có thể có hàng triệu loài côn trùng chưa được khám phá trên thế giới hiện nay, ngoài hàng triệu loài chúng ta đã biết.

4 họ lớp trong ngành chân khớp liệu có liên quan chặt chẽ với nhau? Cho đến gần đây, những nhà nghiên cứu tự nhiên đã xem xét khả năng những họ này là “dị năng” (nghĩa là chúng tiến hóa tách biệt với những động vật sống cách đây hàng trăm triệu năm).

Tuy nhiên, ngày nay, bằng chứng phân tử chứng minh rằng động vật chân khớp là “đơn loài”, có nghĩa là tất cả chúng đều tiến hóa từ một tổ tiên chung đã bơi khắp các đại dương của thế giới trong thời kỳ Ediacaran (có lẽ sẽ mãi mãi không xác định được loài này).

Không giống như động vật có xương sống, động vật chân khớp không có bộ xương bên trong nhưng lại có bộ xương bên ngoài (Exoskeletons), bao gồm phần lớn protein chitin. Chitin rất cứng rắn, nhưng không đủ để duy trì trong hàng triệu năm tiến hóa. Đó là lý do tại sao nhiều động vật chân khớp biển bổ sung Chitin cho bộ xương ngoài của chúng với canxi cacbonat (cứng hơn nhiều), có trong ​​nước biển.

Theo một số tính toán, Chitin là protein động vật phong phú nhất trên trái đất, nhưng nó vẫn bị RuBisCo, loại protein được thực vật sử dụng để “cố định” các nguyên tử carbon.

Động vật chân khớp có cấu tạo nhiều phần, bao gồm :đầu, ngực và bụng. Bạn có thể lập luận rằng phân đoạn là một trong hai hoặc ba ý tưởng tuyệt vời nhất được tiến hóa, vì nó cung cấp khuôn mẫu cơ bản theo đó lựa chọn tự nhiên hành động; một đôi chân được thêm vào bụng, hoặc một cặp râu nhỏ hơn trên đầu, có thể có nghĩa là sự khác biệt giữa sự tuyệt chủng và sự sống sót cho một loài động vật chân khớp nhất định.

Ít nhất một lần trong đời, tất cả động vật chân khớp phải trải qua quá trình lột xác của vỏ của chúng để cho phép thay đổi hoặc tăng trưởng. Thông thường, bất kỳ động vật chân khớp nào cũng có thể lột vỏ (exoskeleton cũ) trong vài phút và một exoskeleton mới bắt đầu hình thành trong vòng vài giờ.

Ở giữa hai giai đoạn này, động vật chân khớp dễ bị tổn thương. Theo một số ước tính, 80% – 90% động vật chân khớp không chịu được sự tấn công của kẻ thù ngay khi vừa lột xác.

Một phần khiến động vật chân khớp có vẻ ngoài lạ lẫm là đôi mắt hợp chất của chúng, bao gồm nhiều cấu trúc mắt nhỏ hơn. Ở hầu hết các động vật chân khớp, đôi mắt hợp chất này có vị trí ở trên mặt hoặc ở phần cuối đầu. Tuy nhiên ở loài nhện, đôi mắt được sắp xếp theo đủ mọi cách kỳ quái. Điển hình là nhện sói, chúng có ​​hai mắt chính và tám mắt phụ xung quanh.

Đôi mắt của động vật chân khớp đã được định hình bởi quá trình tiến hóa để nhìn rõ mọi thứ chỉ cách chúng vài inch (hoặc vài milimet), đó là lý do tại sao chúng không phức tạp như mắt của chim hoặc động vật có vú.

Biến thái (Metamorphosis) là quá trình sinh học, theo đó động vật biến đổi cơ thể và sinh lý. Ở động vật chân khớp, hình dạng chưa trưởng thành của một loài được gọi là ấu trùng, trải qua quá trình biến thái ở giai đoạn nào đó trong vòng đời của nó để trở thành người trưởng thành (ví dụ nổi tiếng nhất là sâu bướm biến thành bướm).

Vì ấu trùng chưa trưởng thành và con trưởng thành khác nhau rất nhiều về tập tính và chế độ ăn uống. Biến thái cho phép một loài giảm thiểu sự cạnh tranh về tài nguyên.

Với sự đa dạng của vương quốc giáp xác và côn trùng, không thể khái quát về cách thức sinh sản của các động vật chân khớp này. Chỉ có thể nói rằng phần lớn các loài động vật chân khớp đẻ trứng và hầu hết con đực và con cái dễ nhận biết.

Tất nhiên, có một vài trường hợp ngoại lệ quan trọng: ví dụ, con hà biển là loài lưỡng tính, sở hữu cả cơ quan sinh dục nam và nữ, trong khi bọ cạp sinh ra con non (nở ra từ trứng nép bên trong cơ thể người mẹ).

Với số lượng tuyệt đối, không có gì ngạc nhiên khi động vật chân khớp là chuỗi thức ăn quan trọng trong, đặc biệt là dưới đại dương sâu thẳm. Con người chủ yếu dựa vào động vật chân khớp: tôm hùm, nghêu và tôm là nguồn lương thực cơ bản trên khắp thế giới.

Và nếu không có sự thụ phấn cho thực vật và cây trồng mà côn trùng cung cấp, nền kinh tế nông nghiệp của chúng ta sẽ sụp đổ.