10 Mối đe dọa ảnh hưởng đến sự di cư của bướm chúa
Mặc dù bướm chúa (bướm vua) là một loài không có nguy cơ bị tuyệt chủng trong tương lai gần, nhưng một vài yếu tố có thể chấm dứt các chuyến di cư của chúng. Liên minh quốc tế về bảo tồn thiên nhiên (IUCN) gọi sự di cư của bướm vua là một hiện tượng sinh học đang bị đe dọa.
Bướm chúa phải đối mặt với các mối đe dọa trong suốt cuộc hành trình của chúng, từ nơi ngủ đông cho tới nơi sinh sản. Dưới đây là 10 mối đe dọa đối với sự di cư của bướm chúa, tất cả đều là kết quả của các hoạt động của con người. Cho đến khi chúng ta thay đổi cách thức, nếu không số lượng bướm vua sẽ có khả năng tiếp tục giảm trong suốt tuyến di cư đến Nam Mỹ.
Phun thuốc diệt cỏ
Người trồng ngô và đậu tương hiện nay trồng chủ yếu các loại cây trồng biến đổi gen có khả năng kháng thuốc diệt cỏ. Thay vì kiểm soát cỏ dại trên cánh đồng trước khi bắt đầu vụ mùa, nông dân bây giờ có thể gieo trồng cây trên cánh đồng của họ trước, và sau đó phun thuốc diệt cỏ lên cánh đồng để diệt cỏ dại bất cứ lúc nào. Cỏ dại, bao gồm cả cây bông tai (milkweeds) sẽ chết, trong khi ngô hoặc đậu nành tiếp tục phát triển.
Giống cây bông tai phổ biến (Asclepias syriaca), có lẽ là giống cây phổ biến nhất trong tất cả các loại cây bông tai, vẫn có thể phát triển mạnh trong một cánh đồng được trồng trọt. Hãy hỏi bất kỳ người làm vườn nào đã trồng giống cây này về việc nó phát triển nhanh như thế nào và khó khăn như thế nào trong việc giữ an toàn cho nó. Tuy nhiên, sự phổ biến của cây bông tai không thể chịu đựng sự áp dụng lặp đi lặp lại của thuốc diệt cỏ trên các trang trại.
Cây bông tay trong lĩnh vực nông nghiệp được cho là nguồn thực phẩm của hơn 70% các loài bướm chúa trong quá khứ, sự mất mát của những cây này có thể ảnh hưởng nghiêm trọng đến dân số loài bướm. Phun thuốc diệt cỏ tràn lan dẫn đến tình trạng mật hoa trên các cây này cũng bị mất đi.
Sử dụng thuốc diệt côn trùng
Điều này có vẻ như không phải là một ý kiến hay, nhưng quần thể bướm chúa có thể bị ảnh hưởng bởi việc tiếp xúc với thuốc diệt côn trùng, thuốc trừ sâu. Trong một số trường hợp, thuốc trừ sâu được đề cập là an toàn đối với động vật hoang dã, nhưng không có nghiên cứu nào chứng minh rằng sản phẩm sẽ không gây hại cho bướm chúa. Sự sợ hãi của virus West Nile hay Zika đã khiến nhiều cộng đồng tiến hành các chương trình phun thuốc diệt côn trùng nhằm mục đích giết muỗi, vô tình gây thiệt hại cho loài bướm vua. Ví dụ, Permethrin được sử dụng để kiểm soát muỗi trưởng thành, nhưng một nghiên cứu được thực hiện bởi Phòng thí nghiệm bướm chúa tại Đại học Minnesota cho thấy rằng dư lượng permethrin trên tán lá cây bông tai rất nguy hiểm đối với sâu bướm, đặc biệt là trong giai đoạn đầu. Bt (Bacillus thuringiensis) là một vi khuẩn nhắm vào sâu bướm. Nó được áp dụng vào không khí ở trong rừng, để chống lại sâu bệnh như sâu bướm gypsy, và ghép vào ngô biến đổi gen, để giúp cây đẩy lùi sâu bệnh như sâu đục thân ngô.
Các nghiên cứu cho thấy rằng phấn hoa bị thổi phồng từ ngô GM có thể giết chết ấu trùng (sâu bướm) của bướm chúa nếu phấn hoa độc hại rơi vào lá cây bông tai. May mắn thay, nghiên cứu gần đây cho thấy phấn hoa ngô Bt có thể không gây ra mối đe dọa nghiêm trọng cho quần thể bướm chúa.
Cắt tỉa hoa bên đường
Cây bông tai phát triển tốt trong môi trường sống đa dạng như bên lề đường. Theo kinh nghiệm của tôi, hầu hết những người đam mê bướm chúa có thể nhìn cây bông tai trong khi lái xe 60km/h trên đường cao tốc! Người ta sẽ nghĩ rằng một loài cây chủ đạo dễ trồng như vậy sẽ cho loài bướm chúa một nơi để trú ngụ, nhưng không may, nhà chức trách thường xem bông tai như cỏ dại.
Ở nhiều nơi, thảm thực vật bên đường được cắt, thường là ngay khi cây bông tai đã mọc cao và sâu bướm đang bò trên đó. Trong một số trường hợp, thảm thực vật bên đường được xử lý bằng thuốc diệt cỏ. Khi nông dân loại bỏ cây bông tai từ các cánh đồng của họ với thuốc diệt cỏ, những cây bông tai ven đường sẽ trở nên quan trọng hơn đối với việc di cư của bướm chúa.
Ô nhiễm Ozone
Ozone là một thành phần chính của sương mù, rất độc hại đối với thực vật. Một số loài cây nhạy cảm với sự ô nhiễm ozone, và cây bông tai là ví dụ điển hình. Loài cây này rất nhạy cảm với ozone ở mặt đất, cây bông tai bị ảnh hưởng bởi ozone sẽ khiến tán lá của nó hư hại, một hiện tượng được gọi là stippling.
Chúng ta biết rằng chất lượng của cây bông tai bị ảnh hưởng ở các khu vực có tầng ozone cao, nhưng chúng ta lại không biết rằng điều này có thể ảnh hưởng đến ấu trùng bướm vua khi nó đang ăn cây bông tai trong khu vực sương mù.
Phá rừng
Để vượt qua mùa đông, bướm chúa cần rừng để trú ngụ, và chúng cần rất nhiều khu rừng. Số lượng bướm chúa sinh sống ở phía đông dãy núi Rocky di cư đến các ngọn núi ở trung tâm Mexico, nơi chúng có thể ngủ trên những cây thông oyamel dày đặc.
Thật không may, những cây này là một nguồn tài nguyên có giá trị, các hoạt động khai thác gỗ bất hợp pháp diễn ra thậm chí tại các khu bảo tồn. Trong 20 năm từ 1986 đến 2006, ước tính có khoảng 10.500 hecta rừng bị mất hoàn toàn hoặc bị xáo trộn đến mức không còn trở thành nơi trú đông phù hợp cho loài bướm chúa. Từ năm 2006, chính phủ Mexico đã thận trọng hơn trong việc thực thi lệnh cấm khai thác gỗ trong khu bảo tồn, và may mắn là nạn phá rừng đã giảm đáng kể trong những năm gần đây.
Chuyển hướng nguồn nước
Người dân địa phương ở Mexico cần nước, cả cho nhà và cho gia súc và cây trồng của họ. Trong những năm gần đây, người dân đã bắt đầu di chuyển nước từ suối, sử dụng ống nhựa để chặn và đưa nước đến nhà và trang trại của họ. Điều này không chỉ làm cho dòng suối bị khô, mà nó còn khiến bướn vua phải bay khoảng cách xa hơn để tìm kiếm nước. Và khi chúng bay xa hơn, chúng cần năng lượng nhiều hơn để tồn tại cho đến mùa xuân.
Phát triển bất động sản
California tự hào là khu vực có giá trị tài sản (bất động sản) cao nhất nước Mỹ. Do đó, không có gì ngạc nhiên khi những con bướm vua trên bờ biển phía tây có thể bị các nhà phát triển đất tước đi chỗ ở, môi trường sinh sản và nơi trú đông đều có nguy cơ bị san phằng để thay thế cho các dự án bất động sản.
Bướm chúa không phải là một loài có nguy cơ bị tuyệt chủng, vì vậy nó không được bảo vệ như các loài nguy cấp. Cho đến nay, những người đam mê bướm và những người yêu thích bướm chúa đã thực hiện một số động thái tích cực để yêu cầu một khu vực trú đông cho chúng, nằm rải rác từ San Diego County đến Marin County dọc theo bờ biển California.
Loại bỏ cây bạch đàn không có nguồn gốc
Vào giữa thế kỷ 19, người dân California đã nhập khẩu và trồng không dưới 100 loài bạch đàn từ Úc. Những cây cứng này mọc như cỏ dại dọc bờ biển California. Bướm chúa phương Tây tìm thấy những lùm cây bạch đàn cung cấp sự bảo vệ lý tưởng trong mùa đông, thậm chí tốt hơn so với cây thông bản địa, nơi chúng đã từng trú ngụ.
Số lượng bướm chúa phương Tây ở Bắc Mỹ bây giờ phụ thuộc rất nhiều vào những cây này và loài cây này được giới thiệu trồng phổ biến để bướm chúa có nơi trú ẩn. Thật không may, bạch đàn được xem là nhiên liệu cho những vụ cháy rừng, vì vậy những khu rừng này không được các nhà quản lý đất đai ưa thích. Chúng ta có thể thấy sự suy giảm về số lượng bướm chúa ở nơi mà các cây không phải cây bản địa bị loại bỏ.
Biến đổi khí hậu
Bướm chúa cần điều kiện khí hậu rất cụ thể để tồn tại trong mùa đông, và đây là lý do tại sao các nơi trú đông của chúng chỉ giới hạn ở 12 ngọn núi ở Mexico và một số rừng bạch đàn ở California. Cho dù bạn tin rằng biến đổi khí hậu được gây ra bởi con người là có hay không, thì biến đổi khí hậu là có thật và nó đang xảy ra ngay bây giờ.
Vậy điều đó có ý nghĩa gì đối với sự di cư của bướm chúa? Các nhà khoa học đã sử dụng các mô hình biến đổi khí hậu để dự đoán điều gì tại các địa điểm trú đông sẽ diễn ra trong tương lai gần, và các mô hình vẽ một bức tranh ảm đạm cho loài bướm chúa. Đến năm 2055, các mô hình biến đổi khí hậu dự đoán các khu rừng oyamel của Mexico sẽ có lượng mưa tương tự như khu vực trải qua vào năm 2002 khi ước tính khoảng 70-80% loài bướm chúa ở hai khu vực đông đúc lớn nhất đã chết. Tại sao thời tiết ẩm ướt lại gây bất lợi cho những con bướm chúa? Ở nơi khí hậu khô hơn, những con bướm có thể điều chỉnh theo cái lạnh bằng một quá trình được gọi là siêu lạnh. Chúng bị ướt và đóng băng đến chết.
Du lịch
Chính những người quan tâm nhất về loài bướm chúa có thể đóng góp vào sự giảm sút số lượng của chúng. Chúng ta thậm chí không biết nơi loài bướm chúa đã trải qua mùa đông của chúng cho đến năm 1975, nhưng trong nhiều thập kỷ, hàng triệu khách du lịch đã thực hiện cuộc hành hương đến trung tâm Mexico để xem cuộc tụ tập của hàng loạt các quần thể bướm chúa.
Mỗi mùa đông, có đến 150.000 du khách đi du lịch đến các khu rừng oyamel. Tác động 300.000 feet trên những con đường mòn núi dốc gây ra xói mòn đất đáng kể. Nhiều khách du lịch đi du lịch bằng ngựa, tạo ra bụi và theo nghĩa đen gây ngột ngạt cho loài bướm chúa. Và mỗi năm, nhiều doanh nghiệp nổi lên để phục vụ cho khách du lịch chiêm ngưỡng bướm chúa, đòi hỏi nhiều nguồn lực hơn và tạo ra nhiều chất thải hơn. Ngay cả ở Mỹ, du lịch đôi khi bị gây tổn hại nhiều hơn là giúp đỡ loài bướm chúa. Một nhà nghỉ được xây dựng ở một trong những nơi trú đông đã làm suy thoái rừng và khiến bướm chúa rời khỏi địa điểm này.
Hi vọng bài viết trên sẽ cung cấp cho bạn những thông tin thú vị.
Công ty diệt côn trùng Việt Thành